Er bestaan aangeboren afwijkingen waarbij de penis niet goed of geheel niet is aangelegd. Een van de meest voorkomende aangeboren afwijkingen aan de penis is hypospadie. Hypospadie is een aangeboren afwijking waarbij de plasbuis van mannen niet uitmondt aan de top van de penis, maar aan de onderkant van de eikel of zelfs halverwege de penis. Des te verder de opening naar beneden zit (richting scrotum dus), des te meer de penis gekromd is.

Hypospadie is geen zeldzame aandoening: het komt voor bij 1 op de 200 à 300 jongens. In totaal komt dat neer op ongeveer 400 jongens per jaar in Nederland.
De oorzaak voor het ontstaan van een hypospadie is meestal niet bekend.

Risicofactoren

Onderzoek van de Radboud Universiteit in Nijmegen in 2006 heeft de diverse risicofactoren aangetoond voor hypospadie: zwangerschappen op latere leeftijd, vruchtbaarheidsbehandeling (waaronder DES) en blootstelling van de vader aan hormoonverstorende pesticiden. Ook roken of medicijngebruik tijdens de zwangerschap, geeft een verhoogde kans op hypospadie. Hypospadie kan erfelijk zijn; in circa één op de drie gevallen is een voorgeschiedenis van hypospadie in de familie.

Behandeling

De meeste jongens met hypospadie worden rond de leeftijd van 7-10 maanden geopereerd. Reden hiervoor is dat de penis dan voldoende ontwikkeld is om geopereerd te kunnen worden. Vroeg opereren heeft het voordeel dat de ingreep achter de rug is voordat de jongen het verband tussen jongen zijn en penis heeft gelegd. Ook groeit de penis op die leeftijd amper, wat het herstel na de operatie ten goede komt. Vroeg opereren heeft als bijkomstig voordeel dat het kind na de operatie, al dan niet met een nabehandeling met een blaascatheter, spontaan gaat plassen; een 5-jarige kan dit dagen tegenhouden.

Bij het herstel van de plasbuis, wordt soms de voorhuid gebruikt. Lichte vormen van hypospadie zonder kromstand hebben, behoudens moeilijk mikken tijdens plassen en een afwijkend cosmetisch aspect, geen belangrijke gevolgen voor seksualiteit. Ernstige vormen, zeker in combinatie met ernstige kromstand, hebben uitgebreide correctie nodig om een normaal seksueel bestaan mogelijk te maken. Ongeveer de helft van de hypospadieën kan in dagbehandeling worden gecorrigeerd. Ernstige vormen kunnen tot 10 dagen na operatie een blaascatheter voor urineafvoer nodig hebben.

Hypospadiechirurgie geldt als technisch lastige plasbuischirurgie, waarvoor ervaren kinderurologen nodig zijn. Het aantal complicaties ligt rond de 20%, maar deze zijn gelukkig meestal in dagbehandeling te corrigeren. Het gaat dan meestal om een klein lek, een nauw plasgaatje of een littekenrand.